Wyspa buntowników

Wyspa Pitcairn, akwarela J. Shillibeera z 1814 roku
Odkąd we wrześniu 1789 roku okręt „Bounty” z dziewięcioma buntownikami i dwudziestoma Polinezyjczykami opuścił Tahiti, gdzie pozostawił pozostałych członków zbuntowanej załogi, przez prawie dwadzieścia lat nikt nie wiedział, co się z nim stało. Królewska marynarka prowadziła poszukiwania na różnych archipelagach południowego Pacyfiku, jednak bez rezultatu. Dopiero w 1808 roku dowodzony przez Mayhew Folgera amerykański statek „Topaz” z Nantucket dotarł do małej wysepki Pitcairn położonej w połowie drogi między Tahiti a Wyspą Wielkanocną. Nazwę wyspie, obserwowanej już prawdopodobnie na początku XVII wieku przez hiszpańskich odkrywców, nadał w 1767 roku Philip Carteret, dowódca statku „Swallow”, chcąc uczcić w ten sposób Roberta Pitcairna, nastoletniego kadeta ze swojej załogi, który jako pierwszy dostrzegł ten ląd. Ze względu na niedokładne oznaczenie położenia wyspa był trudna do znalezienia – w 1773 roku bezskutecznie szukał jej James Cook. Dla buntowników z „Bounty, którzy trafili tu w 1790 roku, okazała się doskonałym schronieniem przed brytyjskimi władzami – jednak nie uchroniła ich przez nimi samymi.
DZIENNIK KAPITANA MAYHEW FOLGERA
Sobota, 1 lutego 1808 roku
O godzinie drugiej w nocy, zobaczyłem wyspę Pitcairn leżącą na południu. Rzuciliśmy kotwicę i czekaliśmy aż do świtu. O szóstej nad ranem wziąłem dwie łodzie i ruszyłem, aby zbadać ląd i poszukać fok. Zbliżając się do brzegu, zobaczyłem dym, co niezmiernie mnie zdziwiło, ponieważ wyspa była podobno niezamieszkana. Zobaczyłem też płynącą w moją stronę łódź z trzema ludźmi na pokładzie. Zawołali do mnie po angielsku, pytając, kto jest kapitanem statku. Dali mi prezenty w postaci orzechów kokosowych i poprosili, abym zszedł na ląd, ponieważ na brzegu był jakiś biały człowiek.
Kiedy wylądowałem, spotkałem Anglika o nazwisku Alexander Smith [na „Bounty” zaciągnął się on jako John Adams i pod tym nazwiskiem jest znany]. Był on jedyną ocalałą osobą spośród dziewięciu mężczyzn, którzy uciekli na pokładzie okrętu „Bounty”. Smith opowiedział mi, że po tym, jak porzucili kapitana Bligha w szalupie na pełnym morzu, Christian, ich przywódca, skierował statek na Tahiti. Większość buntowników postanowiła tam pozostać, natomiast Christian, on sam, a także siedmiu innych, którzy wzięli swoje żony oraz sześciu Polinezyjczyków jako służących, od razu udali się na wyspę Pitcairn. Tam wyładowali cały dobytek, skierowali „Bounty” na przybrzeżne skały i zatopili statek. O ile dobrze pamiętał, stało się to w roku 1790.

John Adams vel Alexander Smith, ostatni członek załogi „Bounty”, który przeżył na Pitcairn (portret z 1820 roku)
Wkrótce potem jeden z członków ich grupy oszalał i utopił się, inny zaś zmarł na gorączkę. Po około czterech latach pobytu na wyspie polinezyjscy służący zbuntowali się i zabili sześciu białych, pozostawiając przy życiu tylko Smitha, który został poważnie postrzelony w szyję. Wkrótce jednak on oraz wdowy po zamordowanych zabili wszystkich służących. W rezultacie Smith został jedynym ocalałym mężczyzną na wyspie, z ośmioma lub dziewięcioma kobietami i kilkorgiem małych dzieci.
Natychmiast zabrał się do pracy, uprawiając ziemię, aby zapewnić im wszystkim dostatek i dziś żyje mu się doskonale, jest bowiem przywódcą wyspy Pitcairn. Wszystkie dzieci zmarłych buntowników mówią w miarę znośnie po angielsku. Niektóre z nich są już dorosłymi mężczyznami i kobietami i muszę przyznać, że są to niezwykle dobrzy i gościnni ludzie. Sam Smith, niezależnie od tego, jakie niegdyś popełnił zbrodnie lub błędy, jest dziś pełnym godności człowiekiem i może oddać wielkie usługi nawigatorom, którzy przemierzają ten ogromny ocean.

Dom Johna Adamsa na Pitcairn
Pozostałem na brzegu z przyjaznym Smithem i jego dobrymi ludźmi do godziny czwartej po południu. Potem opuściłem ich i wraz z otrzymanymi od nich świniami, orzechami kokosowymi i bananami udałem się na pokład „Topaza”, kierując go w kierunku Masafuery [Más Afuera, największa wyspa w archipelagu Juan Fernández u wybrzeży Chile, dziś nosząca imię rozbitka Alexandre’a Selkirka].
przełożył Damian Leszczyński
[źródło: In Captain Folger’s Log Book. A Thrilling Bit of Pitcairn Island History Recorded There, „Dallas Morning News”, 10 kwietnia 1897, s. 6]

Mapa Pitcairn autorstwa Roberta Bernarda z 1774 roku

